Animeschan las medias socialas il populissem e dischinfurmaziun en Svizra uschè ferm sco en ils Stadis Unids da l'America?

La Svizra è protegida meglier cunter Fake News che pajais sco ils Stadis Unids. Perquai ch’ella ha magari in meglier sistem e burgaisas e burgais èn pli prudents – u sulettamain perquai che pli paucas fabricas da trolls s’interesseschan per la Svizra? Sin quai datti differentas respostas.

Blers s’infurmeschan sur las medias socialas empè via radio, televisiun u gasettas. E blers èn preoccupads che messadis impurtants van suten pervia da quai, infurmaziuns faussas vegnian derasadas pli fitg e che la glieud resta be en lur filter bubble.

Quai vala sin l’entir mund: Tenor il Reuters Digital News Report 2023 occupescha la dumonda tge ch’è vair e tge ch’è fauss en l’internet 56% da las persunas sin il mund. Las quotas varieschan tranter ils continents: En l’Africa è la valur cun 77% la pli auta. Sin quella suonda l’America dal Nord cun 65%. A la fin da la scala è l’Europa cun 53%.

L’onn 2017 è stà l’onn, nua che questa preoccupaziun è daventada dominanta. Igl è stà l’onn che Facebook è vegnì numnà sco acceleratur d’infurmaziuns falladas e dad odi dirigì – il pli enconuschent en la campagna per il brexit e las elecziuns presidialas dals Stadis Unids 2016.

Las renfatschas cunter Facebook en idas fin tar l'agid al genocid: l'avust 2017 eran da quai da 700'000 commembers da la minoritad dals Rohingya fugids ord il Myanmar dals malfatgs dal militar. Actualmain èn pendents plirs plants d'indemnisaziun che renfatschan a Facebook la responsabladad per l'atmosfera stgaudada en il Myanmar ed ina cunresponsabladad per il genocid.

Ils Stadis Unids sco «pajais il pli vulnerabel» per dischinfurmaziun

Dapi il 2017 è capità bler. Empè da Facebook dovran bleras persunas ozendi pli savens auters chanals, per exempel WhatsApp u Telegram. Sin infurmaziuns dubiusas davart il brexit è suandada ina fasa d'infurmaziuns dubiusas davart la pandemia da corona ch’èn sa derasadas online. Sin quellas èn suandadas infurmaziuns dubiusas davart l’invasiun russa en l’Ucraina.

Dentant betg mo ils temas èn sa midads: I dat era dapli perscrutaziun.

Las medias socialas funcziunan – auter che radio e televisiun – distatgads da cunfins statals. Ellas èn globalas. Sche las medias socialas dattan schlantsch a Fake News, dischinfurmaziun e polarisaziun, fan ellas quai pia a moda eguala dapertut sin il mund. Ma uschia n’èsi betg.

I dat pajais e regiuns ch'èn pli pauc protegidas da dischinfurmaziun. Aposta exposts al privel èn ils Stadis Unids da l'America.

Il studi «Resilience to Online Disinformation» publitgà l’onn 2020: A Framework for Cross-National Comparative Research» ha examinà differents pajais europeics ed ils Stadis Unids da l’America. Ils Stadis Unids da l’America vegnan descrits en quest connex d’in team enturn la scienziada da communicaziun Edda Humprecht sco cas spezial en connex cun la dischinfurmaziun online.

Ils motivs èn economics e structurals: «Il pajais e spezial pervia da ses grond martgà da reclama, pervia da sias medias publicas flaivlas e pervia dal consum da novitads fragmentà en cumparegliaziun.» Grazia a la grondezza dal martgà da reclama èsi attractiv da manar «Fake News» a las utilisadras ed als utilisaders da las medias socialas da là. Il studi vegn a la conclusiun ch’ils Stadis Unids sajan «il pajais il pli vulnerabel» per la derasaziun online da dischinfurmaziun.

Ils svilups dals ultims onns han però manà sin plaun internaziunal ad ina conscienza pli ferma per dischinfurmaziun online tar blers. Tenor il Reuters Digital News Report 2023 s’infurmeschan mo anc 17% cumplettamain via las medias socialas – ils auters èn preoccupads ch’els manchentan infurmaziuns impurtantas u ch’els vegnan sfidads en lur parairi.

Er vinavant utiliseschan blers las medias socialas per novitads, ma en tscherts pajais è la quota vegnida pli pitschna: En Svizra è l’onn 2018 s’infurmada mintga segunda persuna via medias socialas – l’onn 2023 èn quai anc 39%. Ils Stadis Unids han cuntanschì la quota da record da 51% d’enfin ussa gia l’onn 2017; l’onn 2022 eran quai anc 42%.

Valurs pli autas datti en blers pajais africans. En la Nigeria utiliseschan il mument 78% las medias socialas sco funtauna da news.

Per la furmaziun da l’opiniun politica n’èn las medias socialas en Svizra tuttavia anc mai stadas il med decisiv: Uschia è vegnì constatà en il cudesch spezialisà «Digitalisaziun da la democrazia svizra» 2021 che «las medias socialas na vegnan betg consultadas d’ina clera maioritad da las votantas e dals votants svizzers avant elecziuns e votaziuns per furmar in'opiniun».

Sco funtauna d’infurmaziun davart la politica en Svizra èn il radio, la televisiun e las gasettas fin oz pli impurtantas. Ins fida era pli fitg a quests meds.

Tobias Keller, scienzià da medias e politica tar gfs.Berna, che ha collavurà vid il cudesch «digitalisaziun», numna vers SWI swissinfo.ch intgins facturs che distinguan la situaziun da la Svizra da quella en ils Stadis Unids ed en Brasilia. Las medias grondas en ils Stadis Unids da l’America èn «cleramain pli coluradas politicamain ch’en Svizra – e las medias socialas dattan fieu a vistas coluradas politicamain». En Brasilia èn WhatsApp e Telegram «fitg impurtants chanals d’infurmaziun». Infurmaziuns unilateralas u sbagliadas vegnan darar curregidas en questa semi-publicitad.

La collavuraziun da las medias publicas e privatas sco er il sistem da pliras partidas cun sia politica orientada al consens èn tenor Keller facturs, pertge che la Svizra è en la rait pli resistenta cunter polarisaziun e populissem en cumparegliaziun internaziunala.

«La fidanza en il sistem politic ed ils organs è en Svizra gia bunamain tradiziunalmain bler pli gronda e pli stabila ch’en l’exteriur. E la democrazia directa vegn stimada fitg sco correctiv – enstagl da far pugn en satg u ir sin via, sco ch’i capita lura adina puspè en sistems indirects», chatta Keller.

En «digitalisaziun da la democrazia svizra» vegni ditg che las votaziuns frequentas sajan ina sort trenament per chattar dischinfurmaziun: «Tar tschients da projects politics giuditgads e campagnas han ils votants svizzers rutina en la valitaziun d’infurmaziuns diametralas (...). Quai augmenta la resistenza cunter infurmaziuns dubiusas» – e quai independentamain dal chanal.

Cun auters pleds: Las Svizras ed ils Svizzers èn gia disads da flyers da votaziun ch’els na pon, independentamain dal medium, betg adina sa fidar da las infurmaziuns. Medemamain sco quai ch’i dat populissem betg pir dapi Facebook.

Las medias socialas na valan betg mo sco maschina da fake news, ellas vegnan savens er fatgas responsablas per la polarisaziun politica e per il success da forzas populisticas.

La scienziada da communicaziun Sina Blassnig da l’universitad da Turitg ha retschertgà per sia dissertaziun co communicaziun populistica succeda en l’internet. En quel connex ha ella tranter auter cumpareglià quantas e tge decleraziuns populisticas politichers e politicras fan en Svizra, Germania,  en ils Stadis Unids ed en Gronda Britannia en talk-shows politicas ed en l’internet. Betg ils Stadis Unids da l’America è qua - sco spetgà - sisum. Mabain en ina part la Svizra. «Encunter nossa aspectativa n’avain nus betg chattà differenzas significativas da pajais areguard il metter en il center il pievel», explitgescha Blassnig a SWI swissinfo.ch. Metter il pievel en il center manegia ina spezia da communicaziun populistica che chapescha il pievel sco unitad e pretenda sia suveranitad. «Anti-elitissem è stà signifitgantamain pli bass en ils Stadis Unids ch'en ils auters trais pajais. L'exclusiun d'immigrants: dunnas, esters, persunas religiusas u autras gruppas socialas è stada signifitgantamain pli auta en Svizra ch'en ils auters trais pajais.» L'enquista è vegnida fatga l'onn 2014 curt suenter l'iniziativa cunter l'immigraziun da massa, quai che pudess esser ina part da la decleraziun per quests resultats. Blassnig ha l’impressiun ch’il «Discurs sur dal populissem» haja effectuà che «acturs da la dretga extrema» sajan vegnids rinforzads e per part bagatellisads. «Extremissem, autoritarissem, rassissem u sexissem» che s’uneschian savens cun populissem vesia ella sco ils problems effectivs. Tenor ella èn «certs tratgs dal sistem politic da la Svizra» che vegnan savens considerads sco obstachels per il populissem, per exempel las votaziuns frequentas plitost ad engrà al populissem. «Las votaziuns dal pievel regularas pudessan numnadamain promover ina campagna populistica permanenta e gulivar uschia las consequenzas restrictivas dal sistem da direcziun e da proporz», explitgescha Blassnig. Er culturalmain datti en Svizra puncts da colliaziun per il populissem antielitar: «La cultura politica svizra porscha cun ses «sistem da milissa», cun ses localissem express e sia sceptica da l’euro in terren fritgaivel per ina retorica anti-elitara, concentrada sin il pievel». Malgrà che l’entir spectrum politic sa servia «mintgatant da la retorica populistica» dettia en Svizra «per gronda part populissem da la dretga». Ma quest populissem è pli vegl che l’internet bain derasà: «En cumparegliaziun cun auters pajais ha la Svizra gia dapi ils onns 1990 in ferm moviment populistic da la dretga». 

Edda Humprecht perscrutescha a l'universitad da Turitg ed è l'autura principala dal studi che ves ils Stadis Unids da l'America sco «pajais il pli vulnerabel» per dischinfurmaziun. En quest studi fa la Svizra part dal cluster da pajais nordeuropeics che han la pli gronda resistenza cunter fake news nuschaivlas. Per Humprecht ha quai dentant da far, sper la stabilitad democratica, era cun il fatg ch’i sa tracta d’in pajais pitschen, dividì da quatter linguas, cun pauca impurtanza geopolitica.

È la Svizra en general resistenta cunter polarisaziun ed populissem – u sa restrenscha la resilienza sin las medias socialas sco acceleratur da dischinfurmaziun? «Ni in ni l'auter», di Humprecht. «Polarisaziun e populissem giogan ina rolla gist uschè gronda sco en blers auters pajais. Las medias socialas vegnan nizzegiadas fitg en Svizra. Il pajais è simplamain main attractiv per campagnas orchestradas.» Bain dettia quai facturs da resilienza sco in sistem da medias sviluppà. «Ma las stresas ch’èn predispostas per dischinfurmaziun or dal spectrum da la dretga, na nizzegian savens era betg las medias publicas.» Il factur il pli grond vesa Humprecht en la societad: «En Svizra è il dumber da quels ch'èn economicamain stuschads a l'ur pli pitschen ch'en Frantscha.» Quai contribueschia ad ina tscherta resilienza, gist sco il pitschen martgà da reclama. Ina novitad en ils Stadis Unids da l’America po cuntanscher tschients milliuns umans. Ils nov milliuns en Svizra na cuntansch’ins betg tuts cun tudestg, franzos u talian, quai che sminuescha anc ina giada la pitschna fiera da reclama. En il studi han Humprecht e ses conauturs prì las fieras da reclama e cun quai era l’orientaziun al profit sco scala, perquai che quella è pli bain mesirabla che l’impurtanza geopolitica. «Ma la geopolitica è gist uschè impurtanta. La Svizra è qua en ina buna situaziun: Per la Russia u per la China èsi main interessant da prender influenza en Svizra ch’en in grond pajais.» In motiv daco che la Svizra è periclitada damain da Fake News ch'ils Stadis Unids da l'America è pia cler: La Svizra n'è betg uschè interessanta sco ils Stadis Unids da l'America.

Edì da David Eugster. Da la Germania da Catherine Hickley

Quai na datti betg tar nus!

«Nus n'essan betg condemnads a viver en temps populistics»

Michel Decurtins

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/depressed-dim-macaw_de_DEEPGRAM-WHISPER.vtt

L’onn 2024 è in onn da bleras elecziuns mundialmain. En bleras da questas elecziuns pudessan populists ed autocrats daventar pli ferms. Lur ascensiun vegn savens colliada cun medias socialas, cunquai ch’ellas pon  sin questas plattafurmas discurrer directamain e nunfiltradamain tar lur public. Il politolog tudestg Jan-Werner Müller perscrutescha il populissem a l’universitad da Princeton. El relativescha l'influenza supponidamain nauscha da las medias socialas sin la democrazia.

SRF News: Pon ins attribuir l'ascensiun d'autocrats e populists sulettamain a las medias socialas?

Jan-Werner Müller: Suenter il schoc dubel dal 2016 cun il Brexit e l’elecziun da Donald Trump sco president dals Stadis Unids han ins gì ina decleraziun memia simpla. Che las medias socialas sajan la culpa da tut è memia simpel. Per intgins ha quai era puspè lantschà ils pregiudizis davart «il pievel». Il motto: Guarda il nunsenn che nascha sche «la glieud simpla» po s'articular: Fake News e Post-Truth, pia chaussas che na correspundan betg a la vardad.

Sa chapescha ch’i dat blers exempels da quai. Ma quella sort da determinissem tecnologic n’è betg correct. Il medium sez n’ha betg questa muntada politica. Quai è era vegnì confermà a moda empirica: Betg tut sa lascha reducir sin filter-bubbles e chombras d’eco sco quai ch’ins pensava avant in pèr onns.

Natiralmain datti chombras d’eco sco era ina bubble da medias serrada en sasezza – cunzunt en ils Stadis Unids. Quests fenomens devi gia avant l’internet e pon vegnir manads enavos sin radio e la televisiun via cabel. Lur ascensiun ha da far bler cun ina regulaziun resp. deregulaziun che vegn giavischada da la politica. L’internet sez n’ha nagina culpa. Sche insumma, uschia ans mussa la perscrutaziun, è nossa vita online magari pli multifara che nossa vita offline. Quai na vul betg dir ch’ella saja «meglra» pervia da quai e che la glieud daventia per exempel pli toleranta. I dependa dal cuntegn e tgi che s’alliescha cun tgi.

En las medias socialas datti in mecanissem che populists pon nizzegiar ora.

Tranter il populissem e las medias socialas exista dentant ina tscherta amicizia. Pli baud pudevan ils burgais vegnir mobilisads tras ina partida u tras clientellissem, pia cun empermetter avantatgs. Medias socialas han pussibilità da pledentar directamain in dumber extrem grond d’umans. En sasez ha quai pussibilità ad intgins politichers che n’avessan uschiglio gì nagina schanza da mobilisar, da tuttenina gudagnar blera glieud per els.

Vus n'attribuis quests svilups pia betg en emprima lingia a las medias socialas?

I fiss fauss da dir che mintga politicher che fa diever da medias socialas fa automaticamain insatge populistic. Blers auters èn anc adina pronts da collavurar cun partidas e da sa restrenscher en lur acziuns e discurs. Nus n’essan damai betg condemnads a viver en temps populistics. Tuttina datti en las medias socialas in mecanissem che populists pon nizzegiar ora. La dumonda per nus tuts è: Co pudain nus evitar che politichers sco Bolsonaro u Trump fan quai en lur moda?

Uschè vegl e lungurus sco i po tunar: I dat tschertas pussaivladads da regulaziun. Ins po prescriver che mintgin che vul s’engaschar politicamain, sto er vinavant far quai sur partidas. E quellas ston ademplir tscherts standards democratics minimals.

"Betg la rait è la culpa"

Tge influenza han las medias socialas?

«Sharenting» è er en Svizra in fenomen problematic

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/compact-coral-haddock_fr_DEEPGRAM-WHISPER.vtt

Parter maletgs e videos da Voss uffants en las medias socialas n’è betg senza ristgs. Ultra da quai han uffants er in dretg sin lur agen maletg. Entant che la Frantscha vul far leschas en causa «sharenting» sa concentrescha la Svizra actualmain sin la prevenziun.

Pustar fotografias d’uffants en medias socialas, parter lur emprims pass, co els dovran l’emprima giada il tschadun u il bogn, po esser envidant. Quai chaschuna dentant in problem: Quel dal dretg sin l’agen maletg. «sharenting», ina cumbinaziun dals pleds englais «share» e «parenting».

Era sche uffants han in dretg sin protecziun da lur maletg, n’èn els betg adina vegls avunda per dar lur consentiment. Senza lur savida vegnan els sin las raits socialas, anc avant ch’els san insumma che quellas existan. En Frantscha ponderescha il secretari da stadi per uffants d’intervegnir en tscherts cas cun prender davent als geniturs las permissiuns correspundentas per derasar maletgs a moda digitala.

En Svizra s’occupa la Pro Juventute da quest tema. Tenor Concetta Scarfò, coordinatura per cumpetenzas digitalas tar la Pro Juventute, «pon fotografias che vegnan publitgadas en l’internet ed en medias socialas vegnir duvradas per intents pornografics. Quai capita dapertut, betg mo en Svizra. Geniturs ston propi esser precauts, sch’els mettan fotografias en l’internet. Deplorablamain pudessan persunas cun intenziuns falladas far diever da quests maletgs», declera ella en l’emissiun da RTS «On en parle».

Era montaschas degradantas cun fotos existentas e l’intelligenza artifiziala saja in privel. «Quai capita gia en Svizra. Uschia funcziuna tut quai che ha da far cun pornografia.» Concetta Scarfò cusseglia era dad esser precaut cun far diever da servetschs d’infurmaziun sco WhatsApp, damai che tut ils contacts hajan access al status ed als maletgs da profil.

En las medias socialas datti però mesiras da segirezza. «Igl è per exempel pussaivel duvrar filters ch’allontaneschan la fatscha da l’uffant. Igl è er ina soluziun da betg postar fotografias da ses figl u da sia figlia a la mar, per exempel. Abstrahà da questas mesiras da precauziun fundamentalas recumond jau da parter mo cun persunas a las qualas ins sa fida», agiunta Concetta Scarfò.

Mintgatant n’èsi betg ils geniturs che chaschunan il problem, mabain il rest da la famiglia sco tattas e tats, augs ed ondas. Co prender per mauns il tema? «Els ston vegnir avertids dals ristgs. Jau crai che ni aug ni onda vulan che lur nevs e nezzas sa tschentian en forums pornografics. Ins sto mo discurrer avertamain davart il tema e dir: «Jau na ristgass pli gugent nagut en connex cun mes uffant, pia ta stenta da respectar mias decisiuns.»

Il problem po er vegnir dals uffants, perquai ch'adina dapli dad els possedan in telefonin avant ch'els han cumplenì il 10avel onn da vita. «Igl è in process d’emprender per geniturs da far attent lur uffants als ristgs ch’els prendan, sch’els partan fotografias cun amis. Jau cussegliass als uffants da tscherner ils amis, als quals els tramettan questas fotografias, e da far quai sur in profil privat u ina gruppa privata da WhatsApp.»

En vista al fenomen da «Sharenting» ponderescha la Frantscha da metter ad ir tschertas leschas. Vuless la Pro Juventute che la Svizra fetschia il medem? «Jau pens che la regenza federala sa concentrescha gia sin la prevenziun, quai ch’è in aspect fitg impurtant. Quai è era quai che la Pro Juventute fa. Nus stuain ponderar tge ch’è pussaivel en furma da leschas u ordinaziuns, perquai che quai è ina chaussa privata. En mintga cas stuain nus tegnair pass cun il svilup tecnologic per pudair reglar quests privels a moda effectiva», finescha Concetta Scarfò.

Cura ch'ils geniturs èn il problem.

Chattai ora nua che Vus stais

Tge far sche giuvenils èn sut squitsch entras medias socialas

Squitsch pervia da medias socialas

Il cas da Molly Russell, victima da las medias socialas

Persunas giuvnas ston vegnir protegidas meglier da cuntegns privlus en l'internet. Quai era la conclusiun d'avant 6 onns suenter la mort d'ina giuvna brita. Tge è sa midà dapi lura?

Ian Russell n’ha nagin dubi: Instagram ha contribuì a la mort da sia figlia. Igl è il 2017, Molly ha 14 onns ed ina saira da november suenter ch’ella ha mangià e guardà cun sia famiglia televisiun sa retira ella en sia chombra. L’autra damaun la chatta sia mamma Ruth morta, il resultat d’ina blessura ch'ella ha fatg a sasezza. Tschertgond desperadamain respostas acceda il bab ils account da social media da sia figlia e frunta sin ina realitad schoccanta. Entant ch'intginas activitads online da Molly èn ils normals d'ina matta giuvna, gieva quai tar auters per violaziun da sasez e per suicidi.

I dat ina investigaziun per eruir la raschun da la mort, e quai che resulta è alarmant. Ils ultims 6 mais da sia vita ha Molly interagì cun dapli che 2'100 posts sin Instagram che stattan en connex cun depressiuns, violaziuns da sasez u suicidis. «Quest material ha donnegià considerablamain sia sanadad psichica» ha ditg Andrew Walker, il medi da dretgira ch'è stà participà al cas. Quai conferma las temas da Ian Russel che la mort da sia figlia saja d'attribuir a depressiuns, ma er a las consequenzas negativas dals cuntegns online.

Il cas da Molly marchescha pia ina vieuta. Per l’emprima giada vegn mussà cun il det sin las medias socialas ch’empermettan da sa megliurar cun ina giustificaziun flaivla ed in pèr admissiuns da culpa.

Tge è sa midà dapi la tragedia? Pauc, para. La moderaziun da cuntegns è in tema delicat per interpresas ch’emprovan da metter en equiliber la segirezza e la libertad d’opiniun. La finamira da las plattafurmas resta dentant da tegnair lur utilisaders vid l’app. Cuntegns extrems ch'evocheschan indignaziun e sensaziun funcziunan il meglier. L’algoritmus sa quai e suonda quella logica.

Facebook, Instagram, TikTok ed X han propi introducì mesiras per restrenscher l'access a material potenzialmain nuschaivel. Sch'ins tschertga suenter pleds clav sco violaziun da sasez u suicidi, lura vegn la tschertga bloccada ed i cumpara in messadi, nua che l'utilisader vegn dumandà, sch'el dovria agid. Sco quai che la retschertga da «Patti Chiari» mussa, èsi dentant fitg simpel da guntgir questas restricziuns, ins sto mo inditgar ils dretgs hashtags. Sin Instagram tanschi schizunt da cliccar sin «guarda post». Maletgs da plajas avertas, sang e nizzas, messadis destructivs e schizunt cussegls cumparan. E suenter avair tschertgà cuntegns che sa refereschan al suicidi identifitgescha l’algoritmus il tema sco noss interess principal ed ans bumbardescha adina puspè cun frasas da tema e depressiun. Exact quai è capità a la matta englaisa: Ella è crudada en in mecanissem che l’ha adina puspè fatg endament sias deblezzas.

«Las interpresas dian, ch'ellas vulan introducir novs instruments e procurar che la segirezza vegnia prendida seriusa. Quests pleds tunan bain, ma nus avain vis ch'en realitad nagut n’è sa midà. Ils cuntegns privlus èn anc adina avant maun.» Quests pleds da Ian Russel ans regordan che nus essan anc lunsch davent d’in ambient online segir, malgrà las empermischuns fatgas. La debatta davart la protecziun da la sanadad psichica dals utilisaders, surtut dals minorens, è perquai pli impurtanta e necessaria che mai. Era per memoria da Molly.