Tschertgà: Definiziun cumadaivla da la «neutralitad»

En consequenza da l’invasiun russa en l’Ucraina è la Svizra a la tschertga d’ina nova interpretaziun da sia neutralitad. Ina cumparegliaziun internaziunala demussa che la neutralitad ha bleras furmas.

Durant ils discurs da pasch ha il president russ Wladimir Putin pretendì repetidamain che l'Ucraina daventia neutrala – ed uschia ruinà la pussaivladad dall'Ucraina d'ina adesiun a l'allianza da defensiun NATO.

Pascal Lottaz, perscrutader svizzer che s’occupa da studis da neutralitad, è persvas che la finamira da questa proposta saja da neutralisar l’Ucraina. «Ins po cumparegliar quai ch’è succedì 1815 cun la Svizra (cur ch’ella ha survegnì enavos sia independenza). La suletta differenza è che la Svizra leva quai activamain», di el.

L’entschatta dal 2022 ha l’Ucraina proponì d’acceptar il status neutral en barat per garanzias da segirezza d’auters pajais, da preferenza da stadis da la NATO. «Davent da quest punct Pn ils discurs da pasch stads salda. La Russia na vul betg quai, perquai che garanzias da segirezza fissan equivalentas ad ina commembranza a la NATO», declera Lottaz.

Cur che las pussanzas europeicas han renconuschì il 1815 sin il Congress da Vienna la «neutralitad eterna» da la Svizra n’ha la regenza svizra survegnì naginas garanzias da protecziun d’auters pajais. Ed il fatg che la Svizra n’è betg commembra da la NATO vul dir ch’ella è il sulet furnitur da segirezza per sia populaziun.

La neutralitad ha bleras fassettas. Regenzas ed organisaziuns sco il Comité internaziunal da la Crusch cotschna (CICC) e las Naziuns unidas han lur atgnas e differentas interpretaziuns. La neutralitad po vegnir declerada dal pajais sez u ch’ella po vegnir sfurzada si dad autras regenzas. Ma tuttina quant neutrals ch’ils pajais èn daventads, èn els adina stads in puffer efficazi en zonas da conflict tranter superpussanzas.

La gronda part dals stadis neutrals ha fermas armadas per sa defender e per tegnair davent truppas da l'exteriur.

Stadis sco Costa Rica, Liechtenstein ed il Vatican han acceptà ina «neutralitad betg armada», quai vul dir ch'els n'han betg in'atgna defensiun militara. Costa Rica quinta cun protecziun dals Stadis Unids, Liechtenstein spera sin agid da la Svizra ed il Vatican è in cas spezial.

Tscherts pajais sa decidian per lur neutralitad be per s’isolar da la cuminanza internaziunala. «Il Turkmenistan per exempel nizzegia sia neutralitad per sa tegnair or d’allianzas internaziunals e per garantir che nagin na sa maschaidia en ses affars interns», di Lottaz. Il Myanmar ha fatg quai fin avant diesch onns e l’Albania durant la guerra fraida.

Auters pajais sco la Svizra e l’Austria – e la Svezia e la Finlanda – avant ch’els èn s’engaschads da curt per la commembranza da la NATO (stan 2022, red. dialog) – nizzegian lur neutralitad per giugar ina rolla sin il palc internaziunal e far reclama per lur buns servetschs. Els hajan in concept integral, uschia Lottaz.

Lottaz crai che la perdita da stadis neutrals pudessi dar anc dapli fieu al conflict en l'Ucraina e disturbar la stabilitad da l'Europa. Era sch'el saja cuntent che la debatta da neutralitad en Svizra ed en l'exteriur saja puspè vegnida en discussiun, speria el che uschè blers pajais sco pussaivel restian neutrals. Tenor el gidass quai a deescalar ils conflicts.

«Dentant va la tendenza vers l’anti-neutralitad. Intginas regenzas dal vest considereschan la neutralitad da la Svizra sco sustegn per la Russia e perquai moralmain betg da giustifitgar», di el.

Tscherts analists e politichers vesan en la digren dal dumber da pajais neutrals ina vieuta, entant che auters discurran d'ina nova guerra fraida che pretenda la reanimaziun dal moviment dals stadis nunalliads (libers d'in bloc politic).

Questa allianza dals nunalliads han ins fundà a Belgrad, suenter ch’ella era vegnida iniziada da l’Egipta, l’India e l’anteriura Jugoslavia durant la guerra fraida. Ella cumpigliava 120 pajais cunzunt africans ed asiatics ch’eran restads neutrals durant il conflict fluctuant da l’ost e dal vest e che n’eran s'alliads a nagin bloc d'ina pussanza gronda. Sut il squitsch da la Russia è l'Ucraina sa participada il 2010 a l'allianza per puspè bandunar quella il 2014. L'allianza exista anc, n'è dentant betg pli spezialmain relevanta dapi la fin da la guerra fraida.

«Ella ha puspè survegnì dapli impurtanza e pudess vegnir transfurmada, uschia sco che la NATO è s'inventada da nov entras la guerra en l'Ucraina. La dinamica è puspè sa midada», di Lottaz e fa attent che la mancanza d'ina tala uniun haja lubì a la China, l'India, l'Indonesia, Ghana ed ad intgins pajais sidamericans da refusar las sancziuns envers la Russia.

Malgrà che l’India e la China na dovran betg uffizialmain il pled han els en la guerra da l’Ucraina ina «neutralitad tenor situaziun». Quai vul dir ch’els han ina tenuta neutrala mo en certs conflicts e pudessan betg restar neutralas en auters conflicts sco che pajais cun neutralitad "perpetna" restassan.

La tenuta da l’India e da la China davart la guerra en l’Ucraina sumeglia a la tenuta dals Stadis Unids envers l’Europa durant la segunda guerra mundiala. Durant ils emprims dus onns han ils Stadis Unids da l’America dà suatientscha a lur tradiziun da 150 onns da restar neutrals en guerras europeicas. Quai è dentant ì a fin l’onn 1941, cura che Pearl Harbor è vegnì attatgà ed ils Stadis Unids èn entrads en la Segunda Guerra mundiala.

«Ils Stadis Unids dal 19avel tschientaner èn cumparegliabels cun la China dad oz», di Lottaz. «La China na sa stenta betg da far part d'ina allianza militara. Ella n'è betg ventiraivla areguard la guerra en l'Ucraina, ma ella na vul betg esser involvada en ina guerra. Mo sch'il pajais fiss Taiwan, fiss la China pronta da far guerra.»

Tenor Lottaz eran superpussanzas adina ablas da surpigliar posiziuns neutralas en differentas situaziuns. El di che questa neutralitad tenor situaziun saja vegnida introducida entras las convenziuns da Den Haag ils onns 1899 e 1907 che sa focussavan sin las pussanzas grondas e na s'occupavan betg propi fitg da naziuns pli pitschnas sco l’Austria e la Svizra.

«Per quest motiv è la lescha da neutralitad fitg liberala. Ella lubescha a regenzas neutralas da cumprar e vender armas uschè ditg ch’ellas tractan tuttas partidas da guerra egualmain», di el.

Lottaz numna las convenziuns da Den Haag antiquadas, perquai ch’ellas èn vegnidas midadas mo in pèr giadas dapi l’onn 1907. Cyberspace e rachetas n’existevan per exempel anc betg lezza giada e na tutgavan betg tar la lescha da neutralitad. «Las convenziuns ston vegnir actualisadas per reflectar las realitads dal 21avel tschientaner», di el.

La perscrutadra da segirtad Lea Schaad pretenda che blers Svizzers n'enconuschian betg la differenza tranter il dretg da neutralitad e la politica da neutralitad. Entant ch'il dretg da neutralitad scumonda a pajais neutrals da sa participar a conflicts armads, pretenda la politica da neutralitad da pajais neutrals sulettamain da persvader auters pajais da betg sa participar ad ina guerra. Quai renda la politica da neutralitad bler pli flexibla ch'il dretg da neutralitad.

Pascal Lottaz di che la Svizra saja era stada relativamain flexibla areguard sia atgna neutralitad. Cura che la Svizra era tranter l’Emprima e la Segunda Guerra mundiala commembra da la Federaziun dals pievels, haja ella persequità la «neutralitad differenziada», q.v.d. ella na sa participava betg a sancziuns militaras, però a sancziuns economicas. Cura che l'Italia ha invas l'onn 1935 l'Etiopia, è la Svizra dentant stada sfurzada da returnar a la «neutralitad integrala», perquai che ses chantun Tessin dal sid era pertutgà fermamain da las sancziuns economicas cunter l'Italia.

Schaad crai che la debatta da neutralitad haja survegnì in ulteriur stausch il matg cura ch'il minister da l'exteriur svizzer Ignazio Cassis haja marcà tar il Forum mundial d'economia la noziun «neutralitad cooperativa».

Per Lottaz èn terms sco «neutralitad activa», «neutralitad engaschada» u «neutralitad cooperativa» terms politics ed èn vegnids creads sulettamain per pachetar da nov la neutralitad. Schaad è d’accord: «Probabel è quai l’entschatta da l’emprova da Cassis d’interpretar da nov la neutralitad.»

Domadus perscrutaders van d’accord che la flexibilitad d’ina politica da neutralitad maina tar las medemas discussiuns da las medemas varts. D’ina vart pretendan quels che han ina chapientscha da neutralitad tradiziunala e severa che la Svizra tracta egualmain las partidas da conflict, militarmain ed economicamain, quai che excluda sancziuns. «Nus essan ussa arrivads ad in punct, nua ch'intgins vulan turnar tar la neutralitad totala», di Lottaz.

Da l’autra vart na vulan quels che han ina chapientscha pli detestabla da neutralitad betg che la Svizra haja ina via isolada, mabain ina tenuta pli activa da la regenza.

«I fiss bel, sche nus pudessan sclerir tge ch'è nossa politica», di Schaad. «Quai effectuass che las discussiuns infinitas davart il cumportament da la Svizra tar mintga eveniment geopolitic.»

Sche e co che la Svizra interpreteschia da nov sia neutralitad, vegnia ad esser interessant per auters pajais. «I dat la speranza che la Svizra possia reagir pli svelt» di Schaad. Cura che la guerra en l’Ucraina saja rutta ora, saja la retegnientscha da la Svizra vegnida crititgada da surprender sancziuns cunter la Russia decretadas dals Stadis Unids e ses alliads dal vest.

Il plan dal Cussegl federal da dar ina nova muntada a la neutralitad pudess dentant vegnir ruinà da Christoph Blocher, anteriur cusseglier federal e milliardari da la Partida populara svizra. Ina iniziativa per far daventar la neutralitad stricta ina part integrala da la constituziun svizra è lantschada.

Il trend va davent da la neutralitad

Pertge che la Svizra è neutrala

Fa la neutralitad anc senn?

En il passà ha la Svizra giugà ina rolla diplomatica impurtanta tranter las partidas da guerra en divers conflicts internaziunals. Quai grazia a ses status da neutralitad. Questa politica ha gì ses success e ses incaps e vegn adina pli difficila da mantegnair.

Michel Decurtins

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/monthly-cyan-hyena_fr_DEEPGRAM-WHISPER.vtt

Success ed incaps tar ils buns servetschs

Chattai ora nua che Vus stais

Vegn la Russia bainprest ad attatgar auters pajais? Ina valitaziun

L'expert militar Fabian Hoffmann va da quai anora che la Russia pudess bainprest empruvar d'attatgar auters pajais. È quai realistic? Experts da segirtad giuditgeschan la situaziun.

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/dark-cyan-bonobo_de_DEEPGRAM-WHISPER.vtt

L'expert da segirtad e perscrutader d'atom a l'universitad dad Oslo, Fabian Hoffmann, ha avertì en ina contribuziun sin la plattafurma da messadis curts X (pli baud Twitter) che la Russia pudess attatgar ils proxims 2 fin 3 onns ulteriuras miras en l'Europa. Spezialmain periclitads èn territoris en ils stadis baltics, numnadamain l'Estonia, la Lettonia e la Lituania. Da là pudess il president russ Wladimir Putin attatgar ulteriuras miras en l'Europa. L'Europa duess perquai sa preparar sin il mender, pertge mo in'Europa ferma po persvader la Russia ch'ina attatga na renda betg.

Tge di l'expert da segirtad da SRF? Tenor Fredy Gsteiger vegnan vuschs sco quella da Fabian Hoffman adina pli frequentas. Quai na saja betg per crear panica. Er politichers dominants sco il minister da defensiun tudestg Boris Pistorius discurran da quai. La NATO stoppia far patratgs surtut perquai ch'ils pajais dal vest èn preparads tut auter che optimal sin ina tala situaziun. Il cumandant suprem dal militar svedais ed il president ucranais Wolodimir Selenski èn s'exprimids sumegliantamain ils ultims dis ed han avertì d'attatgas russas.

In'attatga da la Russia sin l'Europa dal vest fiss in test per la neutralitad svizra.

Quant realistic è in tal scenari? L'expert da segirtad François Heisbourg, il president dal «International Institute for Strategic Studies», na crai betg che la Russia saja actualmain ina smanatscha. La Russia è actualmain flaivlentada e sto l'emprim magunar las perditas militaras da la guerra en l'Ucraina. El di dentant era ch'ina attatga da la Russia sin l'Ucraina saja anc avant dus onns vegnida tegnida per fitg pauc probabla, ma tuttina saja ella capitada.

Tge munta quai per la Svizra? Fredy Gsteiger di, sch’i dess effectivamain attatgas russas sin noss pajais vischins, creschiss il squitsch sin la Svizra da s’obligar ad ina defensiun europeica pli vasta. La Svizra saja bain neutrala e possia be sa defender sch’ella vegnia attatgada. Quai pudess augmentar la veglia en la populaziun da far part d’ina allianza sco la Nato per avair dapli protecziun. In’attatga sin l’Europa dal vest fiss pia in test per la neutralitad svizra.

Attatga la Russia anc auters pajais?

Sco millis da chips «svizzers» sa tschentan anc adina en Russia

Interpresas sancziunadas e spediturs esters sin glistas nairas: Uschia cuntinuescha tecnica svizra scumandada da sa tschentar a Moscow. Quai mussan documents che CSR ha analisà.

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/embarrassing-emerald-kiwi_it_SPEECHMATICS.vtt

Sin la vart davant da l’isch è tatgà si in fegl A4, sin quel è stampà il num da la firma en scritira cirillica: «Ural Telecom Systems». Nus ans chattain en la terza auzada d’in bajetg en il center da Jekaterinburg, citad russa en l’Ural, conuschenta per esser in hub industrial e schizunt militara. Tras quell'interpresa, ch’operescha atgnamain sut auter num, va circa in terz da tut ils imports da Traco Power, ina interpresa da Baar, ch’è activa en il sectur dals sistems electronics. Ses semiconducturs han ins gia chattà en armas russas.

Sancziuns vegnan discutadas da Washington fin Berna

Quai è mo in da blers cas che nus avain scuvert en il rom da nossa perscrutaziun. Cun l’erupziun da la guerra en l’Ucraina è la tecnologia occidentala e svizra daventada immens impurtanta per il militar da Wladimir Putin che sa stenta – malgrà las sancziuns – da survegnir quella. Il material è surtut impurtant per rachetas, sistems da communicaziun e dronas, sco che plirs rapports das think tancs internaziunals independents, tranter quels l'institut Royal United Services (RUSI) e Conflict Armament Research (CAR) han accentuà.

Per limitar la producziun d'armament ha era la Svizra impundì sancziuns. Eliminiar quest provediment cumplainamain è ina finamira principala per ils Stadis Unids e lur alliads, ma en il medem mument ina finamira difficila. Ina finamira uschè impurtanta e difficila che Brian Nelson, il minister dals Stadis Unids per terrorissem e servetschs secrets da finanzas, ha manà discurs cun las autoritads federalas a Berna avant duas emnas.

Tenor il pledader dal secretariat da stadi per l’economia, Fabian Maienfisch, che nus avain dumandà, saja l’inscunter stà «fitg constructiv e cun grond respect». La «finamira cuminaivla» da la «realisaziun effectiva da las sancziuns» è vegnida repetida, malgrà che la Svizra n’è betg sa participada a la Task Force internaziunala», agiunta Maienfisch.

RSI ha però tuttina chattà ora che products da tecnologia avanzada han anc adina chattà lur via d'interpresas Svizas fin a Moscau. Cun l’access a bancas da datas da duana avain nus retschertgà ed analisà tozzels da documents, nua che nus avain chattà firmas fantasmas ch’èn vegnidas sancziunadas da la regenza federala e spediturs da l’exteriur ch’èn sin glistas nairas internaziunalas.

Gia avant avevan nus documentà l'existenza da microchips svizzers en dronas russas en in rapport fatg da Bonfire en collavuraziun cun la squadra da retschertga da la RSI.

23.03.2023: Anc oz va tecnologia svizra en Russia

Via Hongkong u Istanbul co ch'ins po guntgir las sancziuns

Ils products da Traco Power èn vegnids – sco gia menziunà – er suenter l'entschatta da la guerra en Russia. Dapi il mars 2022 – pia suenter che las sancziuns èn vegnidas decididas da la Confederaziun – enfin l’avust 2022, èn tenor nossas datas passa milli furniziuns da Traco Power products en la valita totala da 22'600 francs ids a Moscau. I sa tracta surtut da converturs electronics e sistems da microchips. In rapport da la Cumissiun independenta d’anticorrupziun da l’Ucraina (Nako) dal favrer passà ha mussà che quests sistems da l’interpresa domiciliada a Baar èn vegnids chattads en intgins sistems da communicaziun russ en il Donbass.

Las bleras furniziuns vegnan fatgas d’interpresas d’export chinaisas e da la Tirchia. Tar las pli grondas tutgan «BRK Logistics Transportation and Trade Limited Company in Transit Transaction» e «Smart Trading Tasimacilik San Ve LTD», omaduas interpresas cun sedia ad Istanbul en Tirchia. La segunda è dacurt vegnida sancziunada dals Stadis Unids.

Il destinatur principal en Russia è «Ural Telecom Systems» che ha importà circa in terz da las passa milli spediziuns dals products da Traco Power. «Ural Telecom Systems», uschia legian ins sin la pagina d’internet da l'interpresa, «sa spezialisescha sin dazi e porscha cussegliaziun per cumponentas electronicas dals products ils pli enconuschents». L’onn 2019 è l'interpresa vegnida fundada a Jekaterinburg. In da ses fundaturs ha registrà sut ses num in’ulteriura firma russa d’electronica: «GetChips» ch’è dacurt vegnida messa sut sancziuns da l’Ucraina.

Dapi il november da l’onn passà, q.v.d. dapi la surpigliada entras in nov CEO ha «Ural Telecom Systems» in auter num: registrada en il register da commerzi sco «Power Telecom». Nus n’enconuschain betg ils motivs da questa operaziun. Enconuschent è dentant che las entradas èn creschidas considerablamain en consequenza da la guerra. L'interpresa vegn survegliada dal ministeri da l'exteriur da l'Ucraina e da l'agentura naziunala per la prevenziun da corrupziun, n'è dentant anc betg vegnida sancziunada da nagin pajais.

Traco Power ans ha communitgà ch’ins haja interrut «quasi tut las furniziuns e relaziuns commerzialas cun la Russia, inclus quellas via terzs pajais», ed agiuntà che «tut noss chanals da distribuziun autorisads èn vegnids infurmads cleramain. Products da Traco Power ch’èn vegnids duvrads en Russia per in intent u l’auter na pon betg derivar da nossa interpresa dapi ils 28 da favrer 2022, cura che las sancziuns da la UE èn idas en vigur.» Documents cumprovan dentant che lur products èn arrivads er suenter il scumond d'export sur auters pajais en Russia.

Cumponentas electronicas svizras sin bumbas atomaras

Ils products d’ina autra interpresa domiciliada en Svizra, la STMicroelectronics, èn medemamain vegnids importads en Russia sur auters pajais. L’interpresa multinaziunala franzos-taliana è in leader en l’industria da semiconducturs ed ha sia sedia a Genevra. Ses semiconducturs han ins chattà sin pliras armas russas sco las rachetas Kalibr ed Iskander. Rachettas Iskander han l'abilitad da purtar chaus explosivs atomars e pudessan tenor il Kreml bainprest vegnir dischlocadas en il Belarus.

Tenor las bancas da datas da duana che nus avain consultà dal mars fin l’avust 2022 datti almain 6'700 spediziuns dals products da l'interpresa en Russia. La valur totala: 412'000 francs. Sco ch’i resulta dals documents da duana sa tractava quai surtut da «transistors e semiconducturs sco er da circuits integrads monolitcs».

Il pli grond importader da products da STMicroelectronics è anc adina la firma russa «Ural Telecom Systems». Interessantamain tutgan tar las firmas d’import era interpresas russas ch’èn vegnidas sancziunadas da la Svizra, sco «SMT iLogic» ch’è vegnida sancziunada dapi ils 29 da mars 2022. En tut èn var tschient spediziuns adressadas a quella firma. L'interpresa è apparentamain colliada cun in'autra interpresa russa, il «Special Technology Center» (STC) cun sedia a St. Petersburg, in producent da rauba d'armament per il militar russ, cunzunt dronas Orlan ch'èn era vegnidas sancziunadas da blers pajais dal vest.

«Nus n'avain naginas operaziuns pli en Russia.»

Nus avain fatg la dumonda per ina reacziun da STMicroelectronics, la quala fa palais via e-mail ch’el haja «introducì in program global da compliance commerzial che ademplescha tut las reglas e prescripziuns da commerzi internaziunalas [...] ch'è part da mintga part da nossa chadaina da furniziun», uschia l’interpresa vinavant, «saja conscienta da sia responsabladad d’observar las leschas e prescripziuns vertentas. E dapi la fin da favrer 2022 avain nus prendì mesiras per ademplir las pretensiuns specificas da plirs pachets da sancziuns e da mesiras da controlla. Uschia avain nus per exempel augmentà las pretensiuns da compliance per tut noss chanals da distribuziun, inclusiv la vigilanza cunter l'evasiun da sancziuns e sviaments da spediziuns.

Tuttina mussan retschertgas da RSI che ses products èn era adressads ad in’autra interpresa russa che stat sut sancziuns en Svizra: «Vest-Ost» ch’è medemamain domicilià a Jekaterinburg (fundada il 2009). Or dal register da commerzi russ pudain nus prevair che la firma fa «commerzi cun mobiglias, urdain per il perchasa, cuntels e products da metal». Mo i sa demussa, ch'ella è distribuidra d'apparats d'informatica e telecommunicaziun sco che nus avain chattà cun agid d'ina analisa open-source via web.archive.org che salva paginas d'internet che n'èn oz betg pli accessiblas.

La «Vest-Ost» è medemamain vegnida en l'egliada dals Stadis Unids ils 17 d'avrigl, cura ch'ella è vegnida messa dal Bureau of Industry and Security sin ina glista naira. Quai, legiain nus sin la pagina d’internet dal ministeri da commerzi dals Stadis Unids pervia da «l’emprova da guntgir controllas d’export e d’acquistar e empruvar d'acquistar objects d’origin american (e d’origin occidental) per sustegnair l’industria militara e/u da defensiun russa.» Concret, declera il departement, «ha quest’interpresa procurà u empruvà da procurar objects per instituziuns russas sancziunadas suenter l’intervenziun russa en l’Ucraina.

Stadis Unids reageschan cun admoniziuns secundaras

(Avis: da qua davent spiramain translaziun automatisada) In fenomen fitg derasà, cun il qual igl è grev da far frunt, è la guntgida da sancziuns tras interpresas da terzs pajais che na sa tegnan betg vi da decisiuns dal vest. Perquai reageschan ils Stadis Unids cun admoniziuns supplementaras, las uschenumnadas «sancziuns secundaras». Sin la glista dal ministeri da commerzi da l'avrigl passà eran bleras autras interpresas tircas e chinaisas, tranter quellas la tecnologia da «King-Pai» ch'è domiciliada a Hongkong. Ed er quest speditur asiatic ha tramess rauba svizra scumandada en Russia, suenter sancziuns.

Per ils Stadis Unids ha «King-Pai Technology» furnì material a differentas instituziuns dal cumplex militar-industrial da la Russia, tranter auter a Radioavtomatika, ina societad affiliada da Rostec, ch'è sa spezialisada d'acquistar objects esters per l'industria d'armament russa. Tenor il ministeri da finanzas dals Stadis Unids «ha la micro-electronica furnida da King-Pai fatg applicaziuns da defensiun che cumpiglian sistems da direcziun per aviuns da marschar.» La CSR ha chattà almain 106 furniziuns en connex cun cips «STMicroelectronics» ch’èn vegnids tramess da King-Pai en Russia, da las qualas bleras eran adressadas spezialmain a la «West-Ost» sancziunada. Ma cun quai n’era quai betg fatg.

Perquai che passa 500 furniziuns da duas autras interpresas d'export chinaisas èn vegnidas sancziunadas dals Stadis Unids (la «STK Electronics Co. Limited» da Hongkong e Sinno Electronics Co. Limited). Medemamain èn els vegnids sancziunads «per il sustegn da l'industria militara e da defensiun russa e per la cuntinuaziun da contracts davart la furniziun da parts ch'èn vegnidas prestadas ed approvadas d'interpresas russas suenter l'invasiun russa da l'Ucraina».

02.05.2023: Ucraina, offensiva russa cuntinuescha

Ils products d'ina autra firma svizra ch'è medemamain stada da chattar en l'Ucraina sin tscherts sistems electronics dal militar dal Kreml èn er ids vinavant en Russia suenter las sancziuns. Il pled è vegnì da l'interpresa multinaziunala svizra-americana «Te Connectivity» cun sedia a Schaffusa. Las datas che nus avain consultà mussan che passa 7800 emissiuns d'ina valur totala da passa 116'000 francs èn vegnidas fatgas dal mars fin l'avust da l'onn passà, en emprima lingia en connex cun elements da colliaziun u cun apparats electrics e cun indrizs electrics.

E puspè turnain nus en la terza etascha da l’edifizi en la citad interna da Jekaterinburg, damai ch’in dals retschaviders principals – tranter auter – è il «sistem Telekom Ural». Nus avain dumandà, suenter respostas da TE Connectivity che ha respundì che «tut las controllas d’export valan per lur activitads mundialas e che tut las sancziuns ch’èn vegnidas imponidas a la Russia suenter l’invasiun da l’Ucraina èn vegnidas resguardadas cumplettamain.» A partir dal mars 2022 «sch'ella s'oblighescha er a sia politica da betg furnir furniziuns directas u indirectas da ses products a Moscau e sch'ella vegn a communitgar vinavant questa politica cun ils partenaris da distribuziun e spetga ch'els sa tegnian vi da quai.»

Medemamain en Russia èn atterrads products da la NVS Technologies AG, en tut 18 emissiuns en la valita da 90'000 rubels (ca. 9000 francs). Bunamain tut ils products èn ids sur spediturs chinais. Tranter quels, uschia legian ins en il text da la duana, na chattan ins betg mo microchips, mabain er apparats da navigaziun da func e radar da bartgas. Tar ils retschaviders finals tutgan instituziuns russas sancziunadas sco «STM iLogic» che stat en connex cun il sectur da defensiun dal Kreml, ma er il «cumpel da test» da l’Ucraina ch’è vegnì sancziunà dacurt.

La NVS Technologies è in'interpresa cun sedia en la vischnanca dad Oberriet en il chantun Son Gagl ch'è vegnida fundada l'onn 2004 d'in burgais da tschep russ e che lavura en il svilup e la distribuziun da sistems electronics e cumponentas. Il CEO è era confundatur da KB Navis, in'interpresa russa domiciliada a Moscau e che controllescha en l'Ucraina sut sancziuns e che controllescha il sistem telematic NVS, in producent principal da products che dovran signals da GLONASS (il GPS russ) che vegnan duvrads oz dal militar dal Kreml principalmain per rachetas e dronas. Tenor in document public ha la KB Navis apparentamain 106 contracts cun la regenza federala russa, inclus il sectur da defensiun. Cun excepziun da Kiew n'ha nagin auter pajais sancziunà questas interpresas.

Las tecnologias da NVS che nus avain contactà han respundì generalmain ch'el saja sa tegnì vi da tut las prescripziuns e ch'el haja realisà in program intern rigurus, ma er l'interpresa n'ha mai respundì a nossas dumondas las pli specificas, numnadamain sch'i sa tracta propi d'enconuschientscha da questas furniziuns da spediturs esters er suenter las sancziuns, sch'ella surveglia conscienziusamain questas terzas interpresas e sch'ella vegn a far ulteriurs pass per augmentar l'obligaziun da diligenza interna.

07.03.2023: Las cumponentas svizras en armas russas

Naginas investigaziuns en Svizra pervi d'instigaziun cunter sancziuns

Sin nossas dumondas, co che sancziuns vegnan guntgidas tras pajais terzs, ans aveva il Secretariat da stadi per l’economia fatg a savair durant l’examinaziun da Bonfire che «la Russia, ma er l’Iran, cumprian en il mument lur products tecnologics per intents militars. Ed i dat blers pajais che n’han betg posiziuns da cader, cunzunt cunter la Russia. Er quai è ina sfida per il SECO: Far controllas d'export per evitar che products svizzers vegnan sviads or da stadis terzs e lura manads a Moscau en spezial», ans aveva Jürgen Böhler, il manader da la controlla d'export/products industrials tar il SECO, explitgà.

Tenor el èsi dentant era «la responsabladad da l’exportader svizzer d’enconuscher ses clients. Tar products da massa sco chips èsi dentant bunamain nunpussaivel d’identifitgar il vair destinatur final.» Las interpresas svizras han dentant la responsabladad. Effectivamain, uschia Boehler, «èsi cler ch’ina interpresa svizra che venda rauba producida en Svizra e che ha la finamira finala da la Russia u da l’Iran è scumandada.» Sch’il Seco ha dubis, po el annunziar la chapientscha probabla da la procura publica generala svizra che fa sias atgnas investigaziuns. En cas d’in chasti pecuniar prevesa la lescha d’embargo: Chasti da detenziun fin ad 1 onn u cun in chasti pecuniar da fin a 500'000 francs. En cas grevs vegn chastià cun in chasti da detenziun fin a 5 onns.

Contactà da nus declera la Procura publica federala ch'i na dettia fin oz nagina denunzia davart l'avertura d'ina procedura en connex cun sancziuns cunter la Russia, ma bain ina denunzia en connex cun la furniziun da rauba scumandada en l'Ucraina. Suenter avair examinà il recurs è vegnì decidì ch'i na saja betg giustifitgà d'instradar investigaziuns penalas e ch'i saja d'attribuir cuntravenziuns cunter las sancziuns al SECO. Il mument datti differentas scleriments nua ch'ins na po betg dar ulteriuras infurmaziuns.

La dumonda dal prototip da la tecnologia e las sancziuns cun intents d’utilisaziun dubels è gia vegnida inoltrada il settember passà d’in postulat da la cussegliera naziunala genevrina Stefania Prezioso Batou e ch’i na saja betg segir ch’ins inoltreschia bainbaud novs acts dal parlament. Ina dumonda decisiva che vegn era discutada en l’Europa.