Tge medischina gida cunter l'explosiun da las premias?

Ils custs creschents en il sectur da la sanadad fan quitads a bleras Svizras ed a blers Svizzers.

Quai è era sa mussà en la debatta da «dialog» da l’emna passada cun la dumonda «È la ventira da la Svizra realitad u illusiun?». Il user da «dialog» Martin Zürcher ha per exempel scrit ch’i dettia en Svizra numerusas pussaivladads per optimar sia ventira e sias expensas individualas. Sco exempels ha el numnà tranter auter er la tscherna tranter la telemedischina u il model da medi da chasa e la tscherna da la franschisa. Auter vesa quai igl user Claus-Jürgen Hartmann. Per el è la ventira en Svizra in'illusiun sco ch'el explichescha. A la fin scriva el: «Davart il sistem da sanadad che regia qua na vi jau dir pli nagut. Ma jau n’hai anc mai scuntrà tants umans malsauns e limitads pervia da la sanadad sco qua en Svizra.» Quai al fetschia trist e na ventiraivel.

Influenzeschan ils custs da sanadad auts pia la ventira en Svizra? Sin la pagina da SRF da la plattafurma social media Linkedin ha l'utilisadra Heidi Kübler, tgirunza diplomada SSS, commentà ch'era ella sa fatschentia ferm cun l'explosiun dals custs en il sistem da sanadad. Tenor ella èn ils controlladers e l'administraziun il vair problem. Quella fatschia adina dapli prescripziuns. A medem temp sa reducescha adina dapli la qualitad giavischada en la tgira.

Quests dis han las cassas da malsauns annunzià ch'ellas spetgian per l'onn proxim in «martè da premias» dad 8 fin 9 pertschient. Las premias actualas na cuvrissan betg pli las expensas per ils medicaments, per ils tractaments a l'ospital e per las visitas dal medi. In svilup ch'ins po observar dapi onns. Sco quai che l'uffizi federal da statistica scriva, custava il sectur da sanadad 2001 anc 523 francs il mais per abitant ed abitanta. L'onn 2011 eran quai gia 673 francs e l'onn 2021 827 francs per persuna e mais.

Era tenor la gronda retschertga d'opiniuns che l'institut GFS Berna ha fatg sin incumbensa da la SRG, fan ils umans ils pli gronds quitads pervi dals custs da sanadad creschents. 84 pertschient da las passa 50'000 persunas dumandadas han inditgà che quel tema als occupeschia fitg u vaira ferm.  

Ils custs da las cassas da malsauns èn daventads in tema principal dal cumbat electoral. Da las partidas èn sin maisa las propostas las pli differentas per soluziuns: da l’aboliziun da l’obligatori da la cassa da malsauns fin ad ina colliaziun cun las entradas disponiblas. Era l'anteriura cussegliera federala Ruth Dreifuss (PS), sut la quala era entrada en vigur l'onn 1994 la lescha federala davart l'assicuranza da malsauns, è sa maschadada en la debatta. Ella ha ditg a Le Matin Dimanche da RTS: «I na dat nagin pilot en l’aviun. U meglier ditg, i dat memia blers pilots che dirigian tuts en differentas direcziuns. Il resultat è cha l'aviun na sgola betg propi a grad ora. El na croda bain betg per terra, ma memia blers passagiers vegnan scurlattads fitg.» 

Quai mussa ch'il «martè da premias» che smanatscha procura dapertut per pensiers. Ma la dretga medischina n'è anc betg chattada.

Custs en il sectur da sanadad: È il sistem rut? Discutai ussa sin «dialog»!

Tge far cunter l'explosiun dals custs?

Las cassas da malsauns vulan auzar las premias per 8 fin 9 pertschient

Las cassas da malsauns pretendan per l'auter onn in augment da las premias per 8 fin 9 pertschient. Il minister da sanadad Alain Berset vul dentant evitar in augment uschè massiv l'ultim mument.

Michel Decurtins

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/long-ultramarine-louse_de_DEEPGRAM-WHISPER.vtt

«Gea, quai è propi bler», di Verena Nold, la directura da l’associaziun da las cassas da malsauns Santésuisse en l’emissiun «Samstagsrundschau» da SRF. Ma in augment dad otg fin nov pertschient saja necessari per cuvrir ils custs. Las premias na cuvrian betg pli las expensas per medicaments, tractaments a l'ospital, visitas dal medi e.u.v. Ils custs sajan creschids cunzunt quest onn a moda massiva e surproporziunala. 

In augment dad otg fin nov pertschient muntass per ina famiglia da quatter persunas en la media svizra expensas supplementaras da milli francs per onn. Tenor Nold na datti pli nagin spazi d'agir quai che reguarda las reservas da las cassas: quellas bastian mo pli per cuvrir tut las expensas durant dus mais e mez. I na giaja betg pli senza quest ferm augment: «Sche nus na reglain ussa betg quai, suatescha il problem nus l'auter onn.»

Mesirar las forzas cun il departament Berset

Anc betg lubì l'augment da las premias ha l'Uffizi federal da sanadad publica dal president da la Confederaziun Alain Berset. Var quatter emnas avant la decisiun definitiva mesiran las forzas davos las culissas l'autoritad e las cassas: «L’Uffizi federal ha dumandà nus da quintar pli stretg», di la directura da Santésuisse Verena Nold. I na dettia dentant nagin'aria pli. Ella speria ch'il minister da sanadad Berset na smatgia betg la premia a moda artifiziala.

Squitsch sin persunas assicuradas cun libra tscherna dal medi

En il cumbat cunter l'augment dals custs prendan las cassas uss en mira clientas e clients che pon tscherner libramain lur media u medi. En l'avegnir duess il model da medis da chasa u in model da telemedischina daventar standard tar las cassas da malsauns. Quai èn models, nua che las persunas assicuradas ston adina l'emprim consultar la media u il medi da chasa – u consultar ina hotline. Tenor la proposta da santésuisse stuess en l'avegnir il model da la libra tscherna dal medi vegnir cumprada supplementarmain a moda explicita. Passa dus milliuns persunas èn anc oz assicuradas cun la libra tscherna dal medi. «Ellas pudessan era tscherner libramain en l'avegnir – ma ellas ston simplamain savair che quai ha ses pretsch», di Verena Nold.

Augment da las premias per almain 8 %

L'idea d'ina cassa da malsauns unitara vegn beneventada

En ina retschertga ch'è vegnida fatga dacurt èn 79% s'exprimids per ina midada dal sistem.

Ina gronda part da la populaziun fiss en favur d'ina cassa da malsauns unitara. Quai è il resultat d'ina retschertga ch'il portal online Watson ha fatg tranter l'avust ed il settember tranter stgars 9200 persunas en la Svizra tudestga e franzosa.

Effectivamain èn 79% da las persunas dumandadas en favur – perfin quellas che stattan pli datiers a la politica dal center e la dretga. Malgrà ils resultats clers da la retschertga èsi intschert, sche l'assicuranza da malsauns unitara chattass ina maioritad, sch'ella vegniss en votaziun. Gia avant la votaziun il 2014 haja dà ina tendenza positiva. La fin finala è ina cassa unitara dentant vegnida refusada relativamain cler cun 61.9%.

La pluralitad da las persunas dumandadas beneventa tant la pussaivladad da far las premias proporziunalmain a las entradas (63%) sco er l’introducziun d’ina limita da las premias da 10% da las entradas dal tegnairchasa (69%), quai che giess en direcziun d'ina iniziativa da la Partida socialdemocratica che pudess vegnir preschentada a la populaziun la primavaira 2024.

La medema retschertga mussa la finala che 77% da las persunas dumandadas pretendan che l'assicuranza da malsauns obligatorica vegnia mantegnida.

La cassa unitara plascha

È il sistem da sanadad en paglia?

«La politica para d'avair resignà en dumondas da sanadad», deplorescha Thomas Boyer

financial-scarlet-manatee

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/financial-scarlet-manatee_fr_DEEPGRAM-WHISPER.vtt

Ils custs da sanadad e l'augment da las premias da las cassas da malsauns annunzià quest atun, èn stads la fin da matg 2023 en il center da la debatta da las chombras federalas. En l'intervista da l'emissiun 19h30 è Thomas Boyer, il directur da Groupe Mutuel, stà da l’avis ch’il parlament na fetschia betg avunda per franar quest augment rasant.

Ils 31 da matg ha il Cussegl naziunal debattà davart las expensas en il sectur da la sanadad, en spezial cun la dumonda da Tarmed, l'urden da taxas per prestaziuns medicinalas en praticas da medi ed en ospitals.

Ma fertant ch'ils custs da sanadad èn gia creschids per passa 7% ils emprims mais dal 2023, para la politica d'esser, tenor indicaziuns da l'associaziun da las assicuranzas da malsauns Santésuisse, d'esser persa.

Il progress è difficil en questa dumonda

Schizunt il president da la Confederaziun Alain Berset ha mussà sia irritaziun en il rom d'ina visita da l'emissiun 19h30. «Nus avain fatg sco Cussegl federal tut il pussaivel en atgna reschia. Nus duvrain in ferm sustegn dal parlament per far avanzar projects per far valair projects en favur d'ina meglra controlla dals custs, e quai n'è betg simpel.»

Il parlament refusescha refurmas sco il pretsch da referenza per medicaments generics u ch'ellas vegnan realisadas en ina versiun moderada. Uschia per exempel ils 30 da matg 2023 en il Cussegl dals chantuns cun reducir las premias da l'assicuranza da malsauns. Las commembras ed ils commembers han l’emprim refusà il text, avant d'al approvar definitivamain. Josef Dittli, cusseglier dals chantuns da la PLR/UR, ha concedì che la tema che l’iniziativa da la PS «maximalmain 10% da las entradas per premias» vegnia davant il pievel haja dominà. «Nus stuain acceptar questa cuntraproposta e betg giugar roulette russ. Uschia pudess l'iniziativa vegnir approvada e gliez fiss ina catastrofa.»

Thomas Boyer, il directur da l'assicuranza da malsauns Groupe Mutuel, è da l'avis ch'il parlament na fetschia betg avunda per schliar il problem. «Tut en tut hai jau l'impressiun ch'i dettia ina tscherta resignaziun quai che reguarda la politica da sanadad. Dals nov temas che concernan la sanadad sin la glista da tractandas da la sessiun da stad dal matg sa refereschan sis a la finanziaziun ed a la transparenza, dus han en mira l'engrondiment dal catalog da prestaziuns ed in unic tema la controlla dals custs», constatescha el en l'emissiun 19h30.

Era sch'el sa ch'igl è impurtant da sa fatschentar cun la finanziaziun, pertge ch'ella engrevgescha fitg il budget, è el persvas ch'ins sto prender per mauns il problem a la basa. «Nus stuain damai ans fatschentar cun ils custs. Ed jau crai ch'il parlament n'è betg svelt avunda, sch'ins considerescha quant svelt ch'ils custs creschan.»

Il directura da Groupe Mutuel «s’associescha» cun Alain Berset areguard questa «paralisa dal parlament tras las lobis». «La lobi principala dal parlament èn oz ils chantuns», di el.

Ils problems dal svilup dals custs en il sectur da sanadad ston vegnir schliads. Quai è ina dumonda urgenta.

«En mintga cas han els in conflict d'interess: els èn proprietaris d'ospitals ed han perquai interess che quels sajan rentabels. A medem temp fixeschan els dentant er las tariffas che vegnan rembursadas sur ils quints. Ils ospitals frainan en blers reguards. Els han indeblì il project davart la finanziaziun da las premias e la finanziaziun da las prestaziuns ambulantas è dapi 13 onns en il parlament, perquai ch'ils chantuns na vulan betg surpigliar ina part dal quint.»

Per finir punctuescha il directur: «Ils problems dal svilup dals custs en il sectur da sanadad ston vegnir schliads. Quai è ina dumonda urgenta.»

«La Politica na fa betg avunda»

Partidas fan ulteriuras propostas per reducir las premias da l'assicuranza da malsauns

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/delightful-lemon-skink_fr_DEEPGRAM-WHISPER.vtt

Curt avant las elecziuns federalas e mo paucs dis avant l’annunzia da l’augment da las premias datti numerusas propostas per restructurar u schizunt abolir il sistem da sanadad svizzer. Qua suonda ina selecziun da las propostas da las differentas partidas.

Per sbassar ils custs ha la PLD proponì il matg passà da limitar las prestaziuns da l'assicuranza da malsauns. La partida discurra d'ina assicuranza «low cost». L'idea è da remplazzar il sistem actual da las premias fixas che dat a las persunas assicuradas il dretg da «duvrar tut» cun in menu «à la carte».

Ina reducziun da las tariffas medicinalas vegn er tratga en consideraziun cun remplazzar il tarmed cun in tardoc.

La sanestra ha puspè mess sin maisa ses project d'ina cassa da malsauns publica. In project ch'il pievel ha refusà gia duas giadas. La finala datti dal Center l'iniziativa dal pievel per franar ils custs. Quella pretenda ch'il Cussegl federal, l'Assamblea federala ed ils chantuns intervegnian, sch'ils custs da sanadad creschan memia fitg en relaziun cun il svilup da las pajas.

Autras propostas han en mira da reparter differentamain ils custs dal sectur da la sanadad cun la finamira da reducir las premias per las persunas assicuradas. Uschia pretenda l'Uniun sindicala svizra ch'ils subsidis chantunals vegnian augmentads. La Federaziun dals consuments da la Svizra dal Vest pretenda da sia vart che las premias da l'assicuranza da malsauns vegnian bloccadas.

Ina proposta schoccanta da Nathalie Rickli (PPS)

I dat er l'iniziativa da la PS che pretenda che nagina persuna assicurada na duaja pajar dapli che 10% da sias entradas disponiblas per las premias da l'assicuranza da malsauns.

La davosa proposta vegn da la PPS. La cussegliera dals chantuns turitgaisa Nathalie Rickli propona d'abolir l'obligatori d'assicuranza. Igl è ina proposta schoccanta che metta en dumonda in dals princips fundamentals da la lescha davart l'assicuranza da malsauns. Gia l'onn 1995 era la pli gronda partida da la Svizra s'exprimida cunter la lescha federala davart l'assicuranza da malsauns (LAMal).

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/moderate-gainsboro-dingo_fr_DEEPGRAM-WHISPER.vtt

Ideas per franar las premias

Ils custs da sanadad, mesiras che vegnan a dar da discutar

Ina cumissiun da l'assamblea naziunala pretenda che las cassas da malsauns survegnian access a las datas medicinalas da las persunas assicuradas per recumandar tractaments persunalisads e favuraivels

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/grim-violet-mite_it_DEEPGRAM-WHISPER.vtt

Co pon ins franar l'augment dals custs da sanadad? Il parlament fa ina massa propostas novas che vegnan a procurar per discussiuns. La davosa proposta prevesa che las cassas da malsauns pon nizzegiar en l'avegnir las datas da lur persunas assicuradas per las contactar directamain e per las cussegliar en connex cun models da tractament persunalisads e pli favuraivels. Il punct da partenza per questas propostas è il segund pachet da mesiras per limitar ils custs dal minister da sanadad Alain Berset. Quel ha la finamira d’evitar prestaziuns nunnecessarias, da meglierar la collavuraziun tranter las differentas gruppas professiunalas, da restrenscher l’access direct a medias e medis spezialisads e d’evitar consultaziuns dublas (en la pratica po ina pazienta u in pazient tschertgar plirs medis per il medem problem senza che quai vegniss coordinà).

Ma la maioritad da la cumissiun da sanadad dal Cussegl naziunal na vul betg ir en questa direcziun, mabain propona ina retscha d’ulteriuras mesiras. La pli dispitaivla è quella da dar a las cassas da malsauns la pussaivladad da nizzegiar las datas da lur persunas assicuradas per las proveder cun infurmaziuns persunalisadas davart respargns pussaivels u models da tractament pli adattads. Quai pudess esser il cas, sch'ina pazienta u in pazient prenda plirs medicaments che na s'adattan betg tuts per el. Tenor l'avis da la dretga èsi en l'interess da las pazientas e dals pazients da nizzegiar las enormas quantitads da datas, da las qualas disponan las assicuranzas per optimar il tractament. Tenor l'avis da la sanestra survegnissan las cassas da malsauns, che n'èn betg organisaziuns medicinalas, memia blera pussanza.

Tar las propostas da la cumissiun tutga era l’idea da sbassar las premias per quellas e quels che s’obligheschan e restan durant plirs onns tar la medema assicuranza sco era l'idea da rinforzar la rolla da las apotecras e dals apotechers cun pudair metter a quint a l'assicuranza da basa dapli prestaziuns da cussegliaziun e da prevenziun. Da sclerir restass però tgeninas precis e cun tge consequenzas per ils custs.

Custs da sanadad, mesiras dispitaivlas

«Da return mo per ina curta visita» - Politicra vul far fin cun il turissem da sanadad

Ils Svizzers a l'exteriur pon vegnir chars per la Svizra. Sch'els vegnan malsauns, turnan els savens en il sistem da sanadad svizzer. Quai pudess ins far d'autra guisa, di la politicra che s'engascha per ils Svizzers a l'exteriur Elisabeth Schneider-Schneiter. Lur idea è da survegnir in sustegn pli vast en il parlament.

La populaziun svizra schema sut la chargia dals custs da sanadad creschents. Tenor ina retschertga d'opiniun da Tamedia è quai il pli grond problem ch'ils manaders dal pajais ston prender per mauns. Per Elisabeth Schneider-Schneiter ston ils Svizzers a l'exteriur esser ina part da la soluziun.  

Tranter quels èn bleras persunas pensiunadas che dovran savens in tractament che custa bler. Persunas pensiunadas cun domicil a l'exteriur turnan savens en Svizra per sa laschar tgirar. Surtut sch'ina operaziun u in tractament pli grond è planisà.  

«Ils Svizzers a l'exteriur s'annunzian per in mez onn en Svizra e survegnan qua in'operaziun chara», di Schneider-Schneiter, «quai ch'è ina vaira sfida per il sistem.» La commembra da l'allianza dal center en il cussegl naziunal è er en suprastanza da l'organisaziun dals Svizzers a l'exteriur (OSA).  

I dat in problem cun quest gener da turissem da sanadad. Pazients survegnan prestaziuns che vegnan pajadas da las cassas da malsauns svizras. Prestaziuns per las qualas els n'han – sin l'emprima egliada – betg pajà ina contribuziun.

Persunas che prendan domicil en l'exteriur ston bandunar il sistem da sanadad svizzer cun ses dretgs e sias obligaziuns. Ellas na pajan naginas premias pli per l'assicuranza da malsauns, perdan dentant era il dretg sin il provediment da sanadad en Svizra.

Mo: I dat ina via simpla per guntgir a quai. Sche las persunas sa domicilieschan puspè en Svizra, ston ellas cumenzar a pajar contribuziuns a l'assicuranza da malsauns – e survegnan uschia il dretg d'in provediment da sanadad cumplain.

Tut quai ch'ins ha da far è da puspè prender domicil per ina perioda minimala en Svizra ed ins è puspè – gratuitamain per ins – en in dals sistems da sanadad ils pli chars e da pli auta qualitad dal mund. Igl è tut legal. Il sbagl, sch'i dat in, è en il sistem sez.  

«Sch'insatgi vegn tractà en Tailanda, èn ils custs da tractament bler pli bass.»

Quantas giadas che quai capita è grev da dir. I dat dentant indizis ch'igl è effectivamain vaira savens. La cassa da malsauns svizra KPT, che manischescha tradiziunalmain la gronda part da las assicuranzas da malsauns per expats svizzers, na vesa betg ina gronda differenza dals custs ch'els ston surpigliar, tuttina sche lur clients vivan en pajais chars sco il Giapun u en pajais nua ch'il provediment da sanadad è favuraivel, sco la Tunesia u la Brasilia.

Quai inditgescha che las Svizras ed ils Svizzers a l'exteriur che vivan en in pajais, en il qual il provediment da la sanadad n'è betg propi d'emprima qualitad, turnan tendenzialmain en Svizra per il tractament medicinal, sco che SWI swissinfo.ch ha constatà en ina retschertga da l'onn 2019  

Il discurs entaifer la cuminanza da las Svizras e dals Svizzers a l'exteriur lascha supponer ch'il turissem da sanadad vegnia utilisà cunzunt da persunas en Tailanda e sin las Filippinas.

Il problem para da sa manifestar mo, sch'il sistem da l'assicuranza da malsauns dal pajais da domicil è talmain different ch'i dat in ferm stimul per il turissem da sanadad enavos en patria.

En ils pajais da l'UE e da l'EFTA n'è quai betg il cas. La Tailanda percunter è in cas spezial perquai ch'ella è fitg attractiva per pensiunads e pensiunads svizzers, surtut umens. Ils custs da viver bass, il clima tropic e l'acquist simpel da visums èn tut facturs che pledan en lur favur.

En la Tailanda vivan fin 6’000 seniors e pensiunadas anticipadas da la Svizra. Blers dad els han da cumbatter dapi la pandemia cun in problem imprevis.

Dapi il december 2022 vegn pretendì ch'els hajan in'assicuranza da malsauns per custs da tractament fin a 100'000 dollars (CHF 87.539). Cura che Covid-19 era sin ses punct culminant, era il sistem da sanadad tailandais tendì fin a ses cunfins – ed è uss fitgà cun blers quints betg pajads.  

L'assicuranza da malsauns privata en la Tailanda po esser fitg chara per abitants esters sur 70 onns. Pli vegls ch'il client è e pli autas che las premias èn. In um dad 80 onns pudess a la fin pajar fin a CHF 40'000 ($ 45.693) per onn.  

Pensiunads che van en l'exteriur, perquai che lur budget na po betg supportar ils auts custs da viver en Svizra, n'èn per regla betg en cas da surpigliar quests novs custs. Sch'i deva ina preistorgia da malsogna, poi era esser ch'els na pon insumma betg sa prestar in'assicuranza da malsauns.

En la Tailanda han quests pensiunads senza daners ussa la schelta: restar en il pajais illegalmain sut il radar – u turnar a chasa. Dapi in temp s'engascha la cuminanza svizra en la Tailanda politicamain per ina schliaziun.  

Schneider-Schneiter ha prendì si quest tema sco commembra dal Cussegl naziunal. En ina iniziativa parlamentara ha ella proponì ch'ils Svizzers a l'exteriur duessan avair la pussaivladad da mantegnair lur assicuranza da basa svizra. Quai n'è segir betg bunmartgà. En cumparegliaziun cun las assicuranzas privatas a l'exteriur ha ella dentant l'avantatg che las premias na creschan betg cun la vegliadetgna. 

Schneider-Schneiter manegia che la regenza duess permetter questa opziun, pertge ch’ella chatta «schoccant ch’in Svizzer ha pajà l’entira vita l’assicuranza fundamentala e n’ha forsa mai retratg prestaziuns», avant ch’el è ì en pensiun ed è ì a l’exteriur. 

Effectivamain sa lascha sia argumentaziun quantifitgar: Pensiunads svizzers en Tailanda distgargian las cassas da malsauns svizras per 250 milliuns francs. Quai ha Josef Schnyder, il vicepresident da la societad svizra Bangkok calculà.

Schnyder renda attent ch'ils pajaders da contribuziuns pli giuvens pajan effectivamain il provediment da sanadad sco ina sort da solidaritad obligatorica cun ils pajaders da contribuziuns pli vegls. Els pajan premias per prestaziuns ch'els na vegnan betg a retrair u pir en la vegliadetgna.  

Sch'insatgi emigrescha avant il 60avel onn da vita – pia il mument cura ch'ils custs da sanadad pli auts cumenzan per regla – ha el pajà tut las contribuziuns, ma na survegn nagut enavos. «L’assicurader fa statisticamain in gudogn da bunamain 42.500 francs per assicurà», recapitulescha Schnyder. Sche 6’000 pensiunadas e pensiunads vivan en Tailanda èn quai 250 milliuns francs. 

Schnyder raquinta da Svizzers che han stuì laschar enavos lur famiglias en Tailanda per motivs da sanadad per turnar en Svizra tar il tractament. El enconuscha persunas che na survegnan betg pli ina permissiun da dimora a lunga vista, perquai ch'ellas na pon betg preschentar in mussament d'assicuranza. 

Sco commember dal cussegl dals Svizzers a l'exteriur è Schneider-Schneiter en stretg contact cun la Svizra a l'exteriur. Sia iniziativa en il parlament ha dentant cunzunt la finamira da sbassar ils custs da sanadad en Svizra. «Sch’ils umans survegnan lur provediment da sanadad en Tailanda, custa quai bler pli pauc» punctuescha ella. 

A Schneider-Schneiter èsi reussì da persvader politichers da tut las partidas grondas da lur posiziun. 35 dad els han gia susteniu lur iniziativa, denter quels era certs mainis da partida. «Vus tuts savais ch’il sistem da sanadad svizzer vegn distgargià tras quai» di ella.

Ella spetga ussa, co che la regenza reagescha sin sia proposta. Entant datti in'ulteriura dispita pervia dals custs: Sche Svizzers pli vegls e paupers ston turnar en Svizra da la Tailanda, lura vegnan els probabel era a daventar in burdi per il sistem social. 

Ch'els turnan en Svizra munta pia betg mo custs supplementars per il sistem da sanadad, mabain per il pajataglia svizzer en general.

La finamira dal postulat suttascrit da 35 cusseglieras e cussegliers naziunal è da pretender l'emprim mo in rapport che mussa co ch'ins po porscher a las Svizras ed als Svizzers a l'exteriur la pussaivladad da mantegnair l'assicuranza da basa svizra.

La regenza ha ussa publitgà sia resposta. Ella accentuescha dus princips. L'emprim è che l'assicuranza da malsauns sa basa sin il lieu da domicil. «Las premias vegnan per regla pajadas en quel pajais, en il qual i vegn fatg diever dal provediment medicinal», scriva la regenza. Il segund è in preventiv da sanadad equilibrà da la Svizra. «Las premias d’in onn ston cuvrir ils custs spetgads dal medem onn», hai num. Tenor las indicaziuns da la regenza è il resultat da quests princips chi «na dat nagin conto da sanadad individual». En sia resposta renviescha la regenza ad in'assicuranza privata sco opziun. Ella n'entra dentant betg en la remartga da Schneider-Schneiter che da survegnir ina assicuranza privata saja «grev fin nunpussaivel».

Schneider-Schneiter è trumpada. «La regenza n’ha betg prendì per mauns ils problems effectivs» di ella. «Ins manchenta ina gronda schanza per ina simpla mesira ch'è in cler meglierament e che ha paucas consequenzas negativas per il sistem da sanadad.» En sia resposta renviescha la regenza ad ina dumonda sumeglianta da l'onn 2014. Dapi lura na saja sa midà nagut, hai num. «Il rapport ch'il postulat pretenda n'è actualmain betg necessari.»

Co franar il turissem medicinal?

Co che sistems da sanadad funcziunan a l'exteriur

D'ina cassa unitara fin a nagina cassa – ils sistems da sanadad sa distinguan d'in pajais a l'auter.

La dimora a l'ospital suenter in accident, la visita usitada tar il medi da chasa u ils meds cunter las dolurs – per quai pajan ins en Svizra darar sezs e directamain. Bler vegn cuvert da l'assicuranza da malsauns.

Ils onns 1990 ha la nova lescha davart l'assicuranza da malsauns empermess in sistem solidaric e custs bass. I ha però era dà critica. Ina midada dal sistem è adina puspè en discussiun.

Danemarc: En il reginavel scandinav è da principi mintgin segirà entras il sistem danais da l'assicuranza da malsauns publica. Il sistem è fermamain centralisà. I dat mo ina cassa da malsauns statala. Las prestaziuns vegnan finanziadas tras la taglia sin las entradas. Il Danemarc metta l'accent sin las uschenumnads super-ospitals e sin la digitalisaziun dal sistem da sanadad. Ultra dal provediment da basa statal po vegnir fatga – sco en la gronda part dals pajais – in'assicuranza da malsauns privata. Stgars la mesadad da la populaziun è er assicurada sin basa privata.

Italia: En noss pajais vischin dal sid è vegnì endrizzà 1978 in servetsch naziunal da sanadad. Il sistem vegn finanzià principalmain cun taglias regiunalas. Responsabels per l'organisaziun èn acturs publics locals. En la gronda part dals cas stattan a disposiziun mo praticas da medi prescrittas. Medis da chasa e medias e medis d'uffants sco er cas d'urgenza èn gratuits. Per specialists datti ina participaziun als custs. Lungs temps da spetga e differenzas regiunalas en la qualitad dals servetschs vegnan adina puspè crititgads.

Germania: Il sistem tudestg è en tscherts reguards cumparegliabel cun la Svizra. I dat in'assicuranza da malsauns tenor lescha che vegn manada da var 100 cassas. Quellas èn organisadas sco corporaziuns dal dretg public e stattan en concurrenza ina cun l'autra. Las bleras persunas assicuradas pon tscherner libramain lur cassa da malsauns. Ultra dals supplements da la confederaziun sin basa da taglias e d'autras entradas vegn il sistem finanzià tras contribuziuns che vegnan purtadas per la mesadad da las lavurantas e dals lavurants e per la mesadad da las patrunas e dals patruns. Las contribuziuns èn dependentas da las entradas (cun ina limita superiura) e differentas da cassa a cassa. Auter ch'en Svizra n'han la regiun, la vegliadetgna u in model d'assicuranza alternativ per regla nagina influenza sin las contribuziuns.

Frantscha: Er en noss pajais vischin dal vest sa basa il sistem da sanadad sin in'assicuranza da malsauns obligatorica. I dat dentant differentas cassas da malsauns per lavurants, purs, independents u p.ex. funcziunaris. Il sistem vegn finanzià tras taglias, contribuziuns socialas e premias. Quellas èn dependentas da las entradas (senza limita superiura) e vegnan fixadas dal stadi. Las contribuziuns vegnan actualmain purtadas principalmain da las patrunas e dals patruns. En Frantscha è il medi general per regla l'emprim post da consultaziun.

USA/UK: Il sistem da sanadad en ils Stadis Unids da l'America è il pli char dal mund. Milliuns americans na pon betg sa prestar in'assicuranza da malsauns. Quai stat en gronda cuntradicziun cun il servetsch naziunal britannic per la sanadad (NHS). Era sch'el ha bain era maclas è lez pli popular tar la populaziun che fish and chips u il retg. En il podcast #SRFglobal (versiun curta) discutan l'anteriur correspundent da SRF Matthias Kündig ed il correspundent britannic Patrick Wülser davart las pli grondas differenzas tranter ils sistems da sanadad.

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/keen-cobalt-blue-locust_de_DEEPGRAM-WHISPER.vtt

Sistems da sanadad a l'exteriur

Chattai ora nua che Vus stais

Curafutura: Berset duai anc drizzar la chaussa

Tariffa da medis: Il president da l'uniun da cassas da malsauns Curafutura spera che Alain Berset decidia anc.

Konrad Graber è pir dapi 100 dis president da Curafutura. Ma a la fundaziun da Curafutura ha el fatg part dapi l'entschatta ennà. Il cusseglier dals chantuns lucernais da lezza giada seseva numnadamain en la suprastanza da la CSS ch'era sa separada da l'uniun tetgala Santésuisse ensemen cun Helsana, Sanitas e KPT. Quai è stà in pass necessari e gist, sco che Graber constatescha era retrospectivamain.

https://pilot-prod-videos.s3.eu-west-1.amazonaws.com/rm/late-green-silverfish_de_DEEPGRAM-WHISPER.vtt

Curafutura ha numnadamain pudì dar ils ultims onns impuls impurtants per la politica da sanadad. «Jau pens ch’igl è pli simpel, sch’ins ha be quatter commemberas. Ellas pon purtar ideas sco quella d'ina finanziaziun unifitgada. Ins na fa betg mo parairis, ins po era dar in u dus inputs. Tardoc era là in grond tema.»

Egal schi va per il co e cum da la tariffa da medis Tardoc, per ina finanziaziun unifitgada da prestaziuns ambulantas u staziunaras u per in pli ferm diever da generica – la fin sto la politica dir nua chi va tras e prender las decisiuns.

Il president da Curafutura Konrad Graber spera ch'il minister da sanadad Alain Berset vegnia a far in davos sforz tar quels dossiers durant ils 4 mais che restan ad el en il cussegl federal. «Sche quai na gartegia betg, avain nus tar la refurma quasi puspè il punct nulla. In nov cusseglier federal stuess sa famigliarisar. I va dus fin trais onns fin ch'insatge daventa chaussa madira.»

Ins di che la concurrenza stimuleschia l'economia, ma qua ha ella plitost bloccà l'economia.

La politica decida, ma las cassas da malsauns portan ideas innovativas, quai è il motto da Curafutura. Michael Jordi, il secretari general da la conferenza svizra dals directurs da sanadad è sceptic, sche l'organisaziun tetgala vegnia adina a satisfar a questa pretensiun. «L'entschatta hai dà in tschert schlantsch da fundaziun. Ussa strusch pli. Fin ussa n'hai jau sentì nagins avantatgs pervia da la concurrenza. Ins di che la concurrenza stimuleschia l'economia, ma qua ha ella plitost bloccà l'economia.»

Uschia stuessan per exempel las tariffas per praticas da medi e per ambulatoris en ospital vegnir negoziadas savens duas giadas. Michael Jordi deplorescha la separaziun da las cassas da malsauns en las duas uniuns Santésuisse e Curafutura. El vesa en questa spartiziun oravant tut dischavantatgs. «La separaziun ha fatg pli grev e cumplitgà la vita per tuts en il sectur da la sanadad: per nus chantuns, per la confederaziun, per ils politichers sut la cupla federala e per ils servetschs da sanadad. Ma er per las cassas da malsauns sezzas.»

Quai perquai ch'i dettia dapli birocrazia tar tractativas da tariffa e dapli dispitas giuridicas pervi da la spartiziun, ha el ditg. Per Konrad Graber, che ha 65 onns, ma ha pir dacurt surpiglià il presidi da Curafutura, vesa las chaussas natiralmain ora auter. El craja vi da la forza innovativa da sia uniun, na vul entant nagina fusiun cun Santésuisse.

Per mai èsi d'impurtanza centrala che nus collavurain, che nus avain in'opiniun cuminaivla en dumondas essenzialas.

Ma el di «Per mai èsi d'impurtanza centrala che nus collavurain, che nus avain in'opiniun cuminaivla en dumondas essenzialas. Quai pudain nus anc meglierar en l'avegnir. In avantatg è ch'ils dus presidents sa conuschan bain da las activitads politicas da pli baud, ed jau spetg bler da quai.»

Il president da Curafutura Konrad Graber ed il president da Santésuisse Martin Landolt èn parlamentaris cun experientscha ed omadus commembers da l'allianza dal center. Ils dus vulan s'inscuntrar il november per discutar ils pli gronds temas da l'avegnir dal sectur da sanadad.

Cassas dattan la balla a la politica

L'anteriura cussegliera federala che ha introducì la lescha il 1994 crititgescha co ch'ella è vegnida realisada suenter bunamain 30 onns e tge empermischuns ch'ils chantuns n'han betg respectà.

L'anteriura cussegliera federala Ruth Dreifuss deplorescha il svilup da la LAMal introducida l'onn 1994, cura ch'ella era anc scheffa dal Departament federal da l'intern. «Nus l'avain surlavurà 30 onns e la surlavurain anc adina», di Dreifuss. «Cura che nus avain gudagnà la votaziun, hai jau ditg a mias collavuraturas ed a mes collavuraturs che nus stoppian cumenzar a surlavurar la lescha, perquai ch'ella haja mancanzas che stoppian vegnir curregidas pass per pass», ha ella declerà a Le Matin Dimanche. «Ma i n'è mai propi vegnì fatg urden.»

«Dapi 30 onns improvisain nus e nus improvisain anc adina. I sa tracta d’ina seria d’emprovas», cuntinuescha l’anteriura cussegliera federala genevrina e deplorescha che stattan a disposiziun al stadi mo paucs meds finanzials per intervegnir. «L'aviu sgola senza pilot. U meglier ditg, i dat memia blers pilots che manischeschan tuts en differentas direcziuns. En consequenza na sgola l'aviun betg a dretg ora. El na croda betg, ma i scrola memia fitg memia blers passagiers.»

L’anteriura cussegliera federala punctuescha in'empermischun ch'ins n'ha betg respectà: las subvenziuns duevan tegnair pass cun ils custs da sanadad, ils custs duevan vegnir repartids tranter la Confederaziun ed ils chantuns. «La Confederaziun ha tegnì sia empermischun, ma blers chantuns betg», declera ella. In artitgel da Tamedia publitgà quest'emna mussa che diesch chantuns han schizunt scursanì lur subvenziuns tranter il 2012 ed il 2022.

L'anteriura cussegliera federala da la PS refusa categoricamain la proposta da la deputada da la PPS, Natalie Rickli, che vul abolir l'assicuranza obligatorica. Quai saja in'attatga sin il princip da solidaritad e sin las burgaisas ed ils burgais da la classa mesauna che na possian betg sa prestar in'assicuranza facultativa. «Nus ans stuain clamar en memoria ch’i n'ha dà avant la LAMal nagina solidaritad tranter persunas malsaunas e saunas, tranter persunas giuvnas e veglias», punctuescha Ruth Dreifuss che ha 83 onns e di per finir: «Jau n'hai betg dà si la speranza dal tuttafatg: intginas propostas fan senn», agiunta ella e numna sco exempel la cassa da malsauns publica che la PS less introducir. Quella stuess però esser unica: «Uschiglio sto ella s’orientar tenor la concurrenza.»

Ruth Dreifuss crititgescha svilup LAMal

Las premias da las cassas da malsauns che creschan èn ina sfida. Il 2023 dastgassan ellas crescher per 9 pertschient – l'onn avant eran quai 6.6 pertschient. 

Vossa selecziun